చిన్నప్పటి రోజుల్లో, ఈరోజుల్లోలాగ కాన్వెంటు స్కూళ్ళూ కిండర్ గార్టెన్లూ, ప్లేస్కూళ్ళూ, అవీ ఉండేవి కావుగా, ఏదో ఓ పాకబడీ, అందులోనే ఒకటో క్లాసునుండి, అయిదో తరగతి దాకా చదువులూ..స్కూలంతటికీ, ఒకరో ఇద్దరో ఉపాధ్యాయులూ, ఓ హెడ్మాస్టారూ.మొత్తం అంతాకలిపి, ఓ ముగ్గురూ, నలుగురూ . ఓ పలకా, బలపంతో పనైపోయేది. ఈరోజుల్లోలాగ, బియ్యబ్బస్తాలలాగ, పుస్తకాలబ్యాగ్గూ, నీళ్ళబాటిళ్ళూ , రోజుకోరకం బట్టలూ కాదుకదా. పైగా స్కూల్లో, ఏ అల్లరిపనైనా చేసినా, ఎక్కాలూ, పద్యాలూ బట్టీపట్టకుండా వచ్చినా, బెత్తంతో దెబ్బలో, గోడకుర్చీలో తప్పేవికావు. ప్రతీదానికీ, తల్లితండ్రులు రంగంలోకి దిగి, “ మా అబ్బాయినెందుకు కొట్టారూ..” అంటూ ధర్నాలూ, దీక్షలూ ఉండేవికావు. ఓసారి స్కూలుకిపంపించేస్తే వారే పిల్లల బాగోగులు చూసుకుంటారని నమ్మకం ఉండేది.
పిల్లల యోగక్షేమాలు చూసుకున్నందుకు, గురువులని సత్కరించే అవకాశం, తల్లితండ్రులకి, దసరాల్లోనే వచ్చేది. దసరాల్లో, పిల్లలందరినీ, ఓ లైనులో నడిపించి, ప్రతీఇంటికీ తీసికెళ్ళి, పాటలు “ అయ్యవారికి చాలు అయిదువరహాలు, పిల్లలకి పప్పుబెల్లాలూ.. “ అంటూ పాడించేవారు. ఏ గ్రామంలోనైనా సరే, ఈ కార్యక్రమం తప్పనిసరిగా ఉండేది. ఇంకోటేమిటంటే, సాధారణంగా, విజయదశమి రోజునే, పిల్లలకి అక్షరాభ్యాసం చేయించేవారు.. మొదటిరోజు , స్కూలుకి తీసికెళ్ళినప్పుడు, మిగిలిన పిల్లలకికూడా, తమ స్థోమతునిబట్టి, ఓ కొత్తపలకా, బలపం పంచిపెట్టేవారు. సరస్వతీపూజ రోజున, అసలు చదువుకోవాల్సిన అవసరం ఉండేదికాదు, కారణం—మనపుస్తకాలన్నీ, దేవుడిపక్క పెట్టి పూజ చేసేవాళ్ళం, తీసేస్తే, అమ్మవారికి కోపం రాదుమరీ ? హాయిగా ఉండేది…
ఊరంతటికీ, ఏ బజారులోనో, చలవపందిళ్ళు వేసి, అమ్మవారి విగ్రహానికి, ప్రాణప్రతిష్ఠ చేసి, రంగురంగుల దీపాలతో అలంకరించేవారు, మరీ ఈరోజుల్లోలాగ కాకపోయినా, బాగానే ఉండేవి. నాటకాలూ, తోలుబొమ్మలాటలూ, హరికథలూ, సింగిల్ స్క్రీన్ మీద, సింగిల్ ప్రొజెక్టర్ తో సినిమాలూ, భోగం మేళాలూ ( వాటికి చిన్నపిల్లలని వెళ్ళనిచ్చేవారు కాదు ), ఒకటేమిటి, తొమ్మిదిరోజులూ ఏదో ఒకకార్యక్రమం ఉండేది. పక్క పక్కనుండే చిన్నచిన్న గ్రామాలనుండి,, ఒంటెద్దుబళ్ళమీదా, రెండెడ్లబళ్ళమీదా, ఏ సాయంత్రానికో, కుటుంబసమేతంగా, వచ్చేసి, కార్యక్రమాలన్నీ చూసి, ఆనందించి, ఏ తెల్లవారుఝాముకో తిరిగి వెళ్ళడం. చివరి నాలుగురోజులూ, చాలా హడావిడిగా ఉండేది, అందులోనూ, చివరిరోజు విజయదశమికి, దసరా ఉత్సవాలు పరాకాష్టకి చేరేవి.. రంగురంగుల దీపాలతో అలంకరించిన, జంతువులవాహనాలూ, వాటిని ఊరంతా ఊరేగించి, ఓ రావణాసురుడి పేద్ద బొమ్మ, దాన్నిండా బాణాసంచా పెట్టి, దానిని , దహనం చేయడంతో దసరా ఉత్సవాలు ముగిసేవి.
మహరాష్ట్ర లో గణపతి ఉత్సవాలూ, బెంగాల్ , మైసూరు లలో దసరా ఉత్సవాలూ, చాలాబాగాచేయడం ఓ ఆనవాయితీగా ఉండేది. ఆయాప్రదేశాలకి వెళ్ళి చూసేవారు. కాలక్రమేణా, ఈరోజుల్లో అన్ని నగరాల్లోనూ, పట్టణాల్లోనూ, ఆ సంస్కృతి వ్యాపించింది.. దానికి సాయం, పెద్దపెద్ద వ్యాపారసంస్థలు కూడా, ఈ ఉత్సవాలని sponsor చేయడం, ఓ ముఖ్యభాగంగా మారిపోయింది. పండగల పేరుచెప్పి, ప్రతీ వస్తువుకీ, భారీగా రాయితీలు ( discounts), ప్రకటించే ఓ ఆనవాయితీ మొదలయింది.
అలాగే ఫాక్టరీలలో ఆయుధపూజలూ, ఉద్యోగస్థులకి , కార్మికులకీ, బోనస్సులూ,, మనవేపైతే, పోస్టుమాన్లకీ, మునిసిపాలిటీ, పంచాయితీ “ స్వఛ్ఛభారత్” కార్మికులకి దసరా మామూళ్ళూ . టెలిగ్రాం వాళ్ళకి ప్రత్యేకం, పోస్టుమాన్లకి ప్రత్యేకం, ఏదో టెలిగ్రాములు మూసేశారుకానీ, ఇదివరకటిరోజుల్లో, వాళ్ళూ విడిగానే వచ్చేవారు. టెలిఫోన్లవారికి, ఎలెక్ట్రిసిటీ వారికీ ప్రత్యేకంగా మామూళ్ళూ ఇవ్వాల్సొచ్చేది. వీళ్ళు కాకుండా, ఇళ్ళల్లో పనిమనుషులకీ, చాకలివారికీ అయితే , విధిగా ఓ నెలజీతం విధిగా ఇవ్వాల్సిందే. వీటిలో, ఏ ఒక్కరికి ఇవ్వకపోయినా, కష్టాల్లో పడిపోవడమే.
దసరా వచ్చిందంటే, తీర్థాలకీ, తిరునాళ్ళకీ, వంటినిండా నగలు పెట్టుకుని, హాయిగా వెళ్ళేవారు. కానీ, ఈరోజుల్లో తీర్థాలమాట దేవుడెరుగు, సాధారణంగా ఒంటరిగా రోడ్డుమీద వెళ్ళడానిజే భయంగా ఉంటోంది. ఏ బైక్కుమీదొచ్చి, మెడలోని ఏ నల్లపూసలో, గొలుసో లాగేస్తాడేమో అనే భయమే. అంతభయంలోనూ, పోనీ, నగలు పెట్టుకోవడం మానుతారా అంటే, అబ్బే దేనిదారిదానిదే. పోతే చూద్దాంలెద్దూ.. అనుకోవడం.
మనదేశంలో, స్త్రీలు, ఒంటినిండా, గిల్టునగలు కాకుండా, మేలిమిబంగారపు నగలు ధరించి వెళ్ళగలిగే రోజు ఎప్పుడొస్తుందో ఏమో….
సర్వేజనా సుఖినోభవంతూ….
