దేశ రాజధాని ఢిల్లీనగరానికి సుమారు 200 కిలో మీటర్ల దూరంలో వున్న హరిద్వార్ కి ముందురోజు చేరుకొని గంగలో స్నానం చేసినంత మాత్రాన్నే సర్వ పాపాలు పోతాయనే భక్తితో గంగా స్నానం చేసుకొని మా చార్ ధామ్ యాత్ర మొదలు పెట్టేం .

ముందుగా చెప్పినట్లుగా మేం యే టూర్ ఆపరేటర్ల ద్వారా మా యాత్ర బుక్ చేసుకోం . ఢిల్లీ లోనే టాక్సీ అద్దెకు తీసుకొని బయలుదేరేం . మాటతో పాటు మరో రెండు జంటలనేనా యాత్రలకు తోడుగా తీసుకు వెళ్లడం అలవాటు , యీ సారికూడా అలానే బయలు దేరేం .

హరిద్వార్ లో బయలు దేరిన తరువాత ముస్సోరి లో రెండు రోజులు వుండాలని నిర్ణయించుకుని రూములు బుక్ చేసుకున్నాం . పన్నెండు కల్లా భోజనాలు చేసుకొని హరిద్వార్ లో బయలుదేరేం . ముస్సోరీకి వెళ్లే రోడ్డు రాజాజీ నేషనల్ పార్క్ మీదుగా వెళుతుంది . రాజాజీ నేషన్ల పార్క్ లో అడవి యేనుగుల సంచారం యెక్కువగా వుంటుంది . ఋషికేశ్ వెళ్లేదారికూడా యిదే అవటం వల్ల యాత్రా సీజనులో ట్రాఫిక్ చాలా యెక్కువగా వుంటుంది . సుమారు 20 కిలోమీటర్ల ప్రయాణం తరువాత ముస్సోరీ వెళ్లేదారి మారుతుంది . రాష్ట్ర ముఖ్యపట్టణమైన డెహ్రాడూన్ విమానాశ్రయం మీదుగా సాగుతుంది ముస్సోరీ వెళ్లే దారి . డెహ్రాడూన్ నుంచి ముస్సోరి 35 కిలో మీటర్లు , హరిద్వార్ కి సుమారు 90 కిలో మీటర్ల దూరం.

డెహ్రాడూన్ ముస్సోరీ బ్రిటిష్ కాలం నుంచి రెసిడెన్షియల్ స్కూల్స్ కి ప్రసిద్ది . సుమారు హరిద్వార్ నుంచి ముస్సోరి వరకు అంతా కొండలమీదే మన ప్రయాణం సాగుతుంది .

మన దేశంలో వున్న ప్రసిద్ధ వేసవి విడుదలలో ముఖ్య మయినది కూడా కావడంతో ముస్సోరీ యెప్పుడూ రద్దీ గానే వుంటుంది . సముద్ర మట్టానికి సుమారు 6,170 అడుగుల యెత్తున వుండడంతో యెప్పుడూ చల్లగా , అతిచల్లగా వుంటుంది ముస్సోరి .

సాధారణంగా పర్వతాల మద్యనవున్న లోయలలో పట్టణాలు విస్తరించడం చూస్తాం కాని ముస్సోరీ పర్వతాలమీదనే విస్తరించడం ఆశ్చర్యాన్ని కలుగజేస్తుంది . మొత్తం ముస్సోరీని రెండు భాగాలుగా చేస్తే ఒక భాగం రెసిడెన్షియల్ స్కూల్స్  కాగా మిగతా సగభాగం మిలిటరీ ఆధీనంలో వున్నట్టు అనుకోవచ్చు .

వెడల్పుగా రోడ్లు వేసుకునే వెసులుబాటుకూడా లేదు . ఆ కొండలలో సన్నని రోడ్లమీద ప్రయాణం కాస్త భయాన్ని కలుగ జేసింది . మేం బుక్ చేసుకున్న హోటలు ఓ పర్వత శిఖరాన వుండడంతో అక్కడనుంచి లోయలు , కొండవాలులలో వున్న భవనాలు కనువిందు చేసేయి .

మాల్ రోడ్డు నుంచి సుమారు మూడు కిలో మీటర్ల దూరంలో వుంది మా హోటలు .

మాల్ రోడ్డు సుమారు పావు కిలో మీటరు పొడవునా వున్న రోడ్డు మీదే రెస్టొరాంట్స్ , నిత్యావుసర వస్తువులను విక్రయించే షాపులు , బట్టల దుకాణాలు అన్నీ అక్కడే . అక్కడే రెండు మూడు ATM లు వున్నాయి . మాల్ రోడ్డుకి దిగువన వున్న రోడ్డులో లక్మీనారాయణ మందిరం , హనుమాన్ మందిరం వున్నాయి . అక్కడే టాక్సీ స్టాండు వున్నాయి .

హరిద్వార్ లో పగలు చాలా వేడిగా వుంటుంది , డెహ్రాడూన్ చేరేసరికి గాలి చల్లబడింది , ముస్సోరీ చేరేసరికి చలి బాగా వేసింది . ఎటు చూసినా పచ్చటి చెట్లతో వున్న పర్వతాలే .

ముఖ్యంగా ముస్సోరీలో చూడవలసినవి ' గన్ హిల్ ' , యీ పర్వతం పైన వున్న ఫిరంగిని మధ్యాహ్నం చాలాకాలం కిందట వరకు పేల్చేవారట . ఆ శబ్ధం ముస్సోరి కొండలలో ప్రతిధ్వనించేదట . ముస్సోరీలోని మాల్ రోడ్డు నుంచి యీ గన్ హిల్ కి కేబుల్ కారు నడుస్తోంది . పచ్చని కొండలలో కేబుల్ కారు ప్రయాణం ఓ మరపురాని అనుభూతి .

కేమెల్ బేక్ రోడ్డు -

ఒంటె మూపురంలా ఓ కొండ పైకి వచ్చి వుంటుంది అందుకే దీనిని కేమెల్ బేక్ రోడ్డు అని అంటారు .

హేపి వేలీ. -----

ఇక్కడ యెక్కువ టిబెటియన్లు కనిపిస్తారు  . బౌద్దమందిరం చూడముచ్చటగా వుంటుంది . ముందు తలుపు దాటుకొని లోపలకు వెళితే పెద్ద హాలు , వెనుక తరగతి గదులు , ఆడుకుంటున్న చిన్న పిల్లలు , లోపల రంగులతో వేసిన బుద్దుడి జీవిత చరిత్రకు సంభందించిన బొమ్మలు కనువిందు చేస్తాయి . నిలువెత్తు బుద్దుడి విగ్రహం ఆకట్టుకుంటుంది .

మొదటి సారి భారతదేశంలో నిర్మింపబడ్డ టిబెటియన్ బౌద్ద మందిరం యిది .

ఇవికాక ప్రతీ హిల్ స్టేషన్లు లోనూ వున్నట్లు సన్ రైజ్ పాయింటు , సన్ సెట్ పాయింట్ వుండనే వుంటాయి . ఒకరోజు హాయిగా హోటల్ లోనే విశ్రాంతి తీసుకున్నాం . ఏ కిటికీలోంచి చూసినా కడుపు నిండిపోయేంత ప్రకృతి సౌదంర్యం , కిటికీలోంచి చూస్తూ రోజులు గడిపేయొచ్చు అని పెంచింది .

త్యాక్షరీ ఆడుకుంటూ , కొండలమీద తేలికపాటి నడకతో సమయం గడిపేము .

మర్నాడు పొద్దున్నే లంచ్ పాక్ చేసుకొని తేలికపాటి ఫలహారాలు , పళ్లు అందుబాటులో పెట్టుకొని మా ప్రయాణం మొదలు పెట్టేం . చలి బాగా వుండడం తో మఫ్లర్లు  చుట్టుకొని బయలు దేరేం . ముస్సోరి నుంచి యమునోత్రి వెళ్లే రోడ్డు మీద '  కేంప్టి ' ఫాల్స్ దగ్గర ఆగి వెళ్లనేది మా ఆలోచన .

కేంప్టి ఫాల్స్ చేరడానికి సుమారు 5 కిలో మీటర్ల ముందు  ' లేక్ మిస్ట్ ' అనే మానవ నిర్మితమైన సరస్సు చేరేం , సుమారు తొమ్మిది అయివుంటుంది అప్పటకి బోటింగ్ మొదలు కాలేదు . చలిగా వుండడం తో టాక్సీ లోంచి కిందకి దిగడానికి యెవరూ యిష్టపడలేదు . 

కేంప్టి ఫాల్స్ దగ్గర అందరినీకూడగట్టి కిందకి బయలు దేరేం . ఫాల్స్ చేరడానికి ఓ రెండు ఫర్లాంగులు మెట్లగుండా కిందకి దిగాలి . యిక్కడ తరచు వానలు పడడం వల్ల దారి పాకుపట్టి జారుడుగా వుంటుంది . జాగ్రత్తగా కాలువెయ్యకపోతే అంతేసంగతులు . కొండమీంచి పెద్ద శబ్ధం చేస్తూ దూకుతున్న జలపాతం చాలా బాగుంటుంది . కాని రాళ్లు లూజుగా వుండడం వల్ల జలపాతానికి దగ్గరగా వెళ్లానే ఆలోచన విరమించుకున్నాం . చలిగా వుండడం వల్ల యెక్కువ సమయం అక్కడ గడపలేక పోయాం .

ఆ చలిలో వేడి వేడి టీ తాగాలని అనిపించింది , యెక్కడా బడ్డీపాక కూడా లేదు . కొండలలో పెద్దగా జనావాసాలు కూడా వుండవు . చలికి ముడుచుకొని అందరం చిన్నగా కునుకు తీసేం . టీ దొరికే ప్రదేశం రాగానే ఆపమని మా డ్రైవరుకి చెప్పడంతో ఓ గంట ప్రయాణానంతరం కనిపించిన టీ కొట్టు దగ్గర ఆపేడు . కొట్టు చిన్నదయినా టీ మాత్రం చక్కగా చిక్కగా అల్లం వేసి పెట్టడంతో మాకు ప్రాణం లేచి వచ్చింది .

మెలికలు తిరుగుతూ కొండలు యెక్కుతూనే వున్నాం . ఒకవైపు యెత్తైన కొండలు మరో వైపు లోయ , లోయలో కిందన ప్రవహిస్తున్న భగీరథి . ఎంతసేపు చూసినా తనివి తీరని దృశ్యాలు . ఎండ యెక్కుతున్నగొద్దీ జనసంచారం కనిపించ సాగింది . కొండ వాలులలో విరగ బూస్తున్న ఊదా రంగు పూవులు , ఆ పూల నుంచి తయారు చేసిన రసం సీసాలలో పోసి అమ్ముతున్నారు . మా డ్రైవరు ఆ జ్యూసు గుండెజబ్బులకు మంచిది అన్నాడు .

పుస్తకాల సంచులు భుజాన వేసుకొని కాలినడకన బడులకు వెళుతున్న పిల్లలూ కనిపించసాగేరు .

అక్కడక్కడ మొక్కజొన్నలు కాలుస్తున్న చిన్న షెడ్డులు , వేడివేడి మొక్క జొన్నలు కనిపించగానే  అందరం కారులోంచి దూకి నచ్చిన పొత్తు యెంచుకొని కాల్పించుకు తిన్నాం .

అలా సరదాగా సాగిన మా ప్రయాణం లంచ్ యెక్కడ చెయ్యాలనే మీమాంస లో పడింది . లంచ్ మాతోనే వుంది కాని నీటి సదుపాయం వున్న చోట ఆగి తినడం అలవాటు , నది చూస్తే యెక్కడో పాతాళానికి వుంది దరిదాపులలో యెక్కడా చిన్న పల్లె వున్న ఆనవాళ్లు కూడా కనిపించలేదు . కడుపులో యెలకల గోల యెక్కువయింది . యెప్పుడూ మేము కారులో త్రాగే నీళ్లు 5 లీటర్లు , వాడిక నీరు 5 లీటర్లు  రిజర్వు లో పెట్టుకుంటాం . వాటి అవుసరం యిప్పడు కలిగింది . మా లంచ్ కానిచ్చి తిరిగి ప్రయాణంసాగించేం .

కొండలలో కల్తీ జరగని గాలి పీలుస్తూ  సాగింది మా ప్రయాణం . సాయంత్రానికి ఉత్తర కాశి లో మా బస చేరేం . ఘరెవాల్ వికాశ్ మండల్ వారి గెస్టహౌసులో రూములు తీసుకున్నాం . మిగతా హోటల్స్ లా  కొండకు ఆనుకొని కాకుండా యిది లోయలో చదునైన ప్రదేశం లో వుంది . ఆడవారం రాత్రి భోజనం యేర్పాట్లలో పడ్డాం , మగవారు మర్నాటికి కావలసిన బ్రెడ్ , పాలు , పెరుగు తేవడానికి బయటకి వెళ్లేరు .

ఉత్తర కాశి జిల్లా ముఖ్యకేంద్రం , సుమారు 3,800 మీటర్ల యెత్తులో భగీరథీ వొడ్డున వరుణావత్ పర్వతాన్ని ఆనుకొని వున్న నగరం యిది . ఉత్తరకాశి గంగోత్రి , యమునోత్రి లుకి కూడలి అని కూడా చెప్పుకోవచ్చు . ఇక్కడ యెన్నో ఆశ్రమాలు వున్నాయి .

' నెహ్రూ యినిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ మౌంటనీరింగ్ ' కూడా యిక్కడ వుంది . ఉత్తరకాశి తరువాత యమునోత్రి వైపు గాని గంగోత్రి వైపు కాని యాత్రీకులకు సదుపాయంగా వుండే వూరు లేదనే చెప్పాలి . యమునోత్రి లో రాత్రి వుండడానికి సదుపాయాలు చాలా తక్కువనే చెప్పాలి .   మరునాడు ప్రొద్దుట స్నానాలు చేసుకొని ఉత్తరకాశి చూడటానికి బయలు దేరేం .

భగీరథీ వొడ్డున వున్న విశ్వేశ్వరుని ఆలయం చూసుకొని , కేదార్ దేవతా మందిరం చూసుకొని యమునోత్రి వైపు ప్రయాణం సాగించేము .      యమునోత్రి వివరాలు వచ్చే సంచికలో చదువుదాం అంత వరకు శలవు .